Ola,
Alberto, ¿que fas fóra do claustro?
Moi
boas. Pois nestes momentos, estoume recuperando duns achaques de
saúde que me levan un tempo bastante fastidiado. Paciencia e
resignación é o que tocan aínda co bo humor ninguén mo quita e
ríome de min mesmo. Moita
lectura, un par de proxextos literarios e outro profesional son os
próximos obxectivos.
Pasaches unha boa tempada ó amparo das forzas
naturais e os seus cambiantes rostros no alto de Ourense. Seguro que
hai mil anécdotas. Compártesnos algunhas?
Ante todo
hai que dicir co estado de ánimo inflúe moito na percepción das
cousas. Cando hai temporal e o vento zoa con moita forza, ás veces
pódeste asustar pois as palmeiras cimbréanse dunha maneira
espectacular na que parece que se van caer pero en realidade son
duras e resisten todo, teñen máis de 100 anos de existencia e
despois claro, de regaliño cae unha póla que hai que recoller.
Se tes un
mal día ocasionado pola derrota do teu equipo de fútbol sínteste
mal e únicamente ó dar longos paseos desaparece esa sensación
negativa. Eu sempre digo que é terapéutico e é o mellor xenérico
que hai, tódolos vecinos deberían visitalo e pasear con calma, eso
sí, nun día que faga bo tempo.
A chuvia é
ben curiosa, é moi linda escoitala co seu ritmo ben acompasado pero
a aparición das pingueiras nos sitios más inoportunos fastidia un
montón…
A néboa
si que mete medo! No inverno é impresionante, pois as mañás tarda
en saír o solciño e polas tardes enseguida se fai de noite. Como a
iluminación está enfocada ós pasillos e non nos capiteis, ás
veces é unha sensación misteriosa e espectral. Cantas veces fixen o
circuito cunha linterna e quedamos abraiados coa impresión que
transmiten os capiteis nesa atmósfera invernal e sombría…
Resistín
ó frío e a humidade que son constantes e permanentes no recinto,
hai unha diferencia de case 5°C
respecto ó exterior!!!!!
A presencia de gatos
deberíanos facer pensar nas meigas invisibles e na devoción de
arcanas culturas a estes michiños. Algunha vez tiveches visitas do
Alén ou humanas pero de corte preternatural?
Certo,
aparte da presencia de gatos nos capiteis hainos de verdade, por
certo, moi ben mantidos grazas á bondade dunha señora que lles daba
de comer dúas veces no día na cancela da obra. Eu tiña bautizados
algún gatiños co nome de Rayo, Trueno, Relámpago, Centella….
debido a súa rapidez...
Unha vez unha señora inglesa duns 70
anos aproximadamente moi educada que tiña a intención de facer
psicofonías abre o bolso e déixame abraiado pois non esperaba esa
reacción dunha persoa adulta, díxenlle que iso non podía ser, que
sacara fotos ou vídeos pero que para iso era necesario que pedirá
permiso á administración! Calquera sabe o que ía sacar do bolso!
Ista anécdota fíxolle moita graza ós compañeiros pois dicían que
aumentarían as visitas de curiosos e bruxos!!!
No claustro hai
representacións varias esculpidas en pedras. Animais, vexetais,
seres mitolóxicos... pero houbo un que nos deixou bos recordos e do
que te documentaches ben, o Home Verde.
Pois
si, o famoso e ben querido Home verde. É unha das representacións
con máis encanto e misteriosas do claustro. Dúas persoas viñeron
expresamente a visitalo, o famoso Padre Pardo, un pastor protestante
que recorre toda Europa buscando esta figura e o investigador galego
Alfredo Erias Martínez, para min o mellor investigador que hai hoxe
en día que ten unhas publicacións moi amenas e completas sobre
este tema fascinante, por certo, veu de incógnito.
Hai
dúas posibles interpretacións, a concepción clásica e positiva,
que adopta esta imaxe pagá do home verde como dador de vida, como o
mesmo Xesucristo ou ben os resucitados do paraíso. Por outra banda,
o cristianismo medieval crea o oposto, a contravisión ou simbolismo
negativo, como un ser que devora a vida ou crea a árbore do mal. Un
ser demoníaco relacionado co mal e o pecado, o demo mesmo ou ben os
condenados ao inferno.
O
contexto é fundamental para a interpretación no seu conxunto.
Encántame
o aspecto que colle según a estación do ano, co frío e a humidade
colle ese verdor tan característico, fomentado tamén pola súa
situación tan estratéxica na galería leste do claustro,
concretamente no capitel número 20 facendo esquina co corredor sur.
Coñézoos todos cos ollos pechados...
De todas, non todo é antigo ou non todo ten a mesma
antigüedade, non si? Hai elementos pertencentes a idades modernas e
contemporáneas.
Certo,
non todo é da mesma época. Ó longo do tempo houbo moitas
transformacións sobre todo na época que foi cuartel militar. A
cuberta é totalmente nova, o claustro estivo case 15 anos ó
descuberto.
A
antiga Sala Capitular convertérase na Sala de Bandeiras e Biblioteca
ó carón e as vidrieiras están totalmente rehabilitadas. Como
curiosidade, destacaría a existencia dun escudo da República que
estivo alí ata o ano 2000 cando se prohibira o acceso ó público,
un misterio en toda regla. O acceso existente hoxe en día é
provisional, anteriormente era a zona de comestibles ou víveres…
Por se acaso alguén anda perdido, falamos do
reaberto claustro de san Francisco. Fálanos un pouco del a nivel
histórico.
Non
me quero enredar nin ser pesado, vouvos dar unhas sinxelas e amenas
referencias. É a parte máis antiga e mellor conservada do convento
xunto co Albergue de Peregrinos e a Escolma de Escultura que eran a
antiga capela da Orden Terceira. Os franciscanos eran unha orde
mendicante e antigamente o convento estaba situado na parte baixa da
cidade, concretamente no que hoxe é a Praza do Correxidor. Os
conflictos e disputas entre o Bispado e a Sociedade Civil para
adquirir máis poder e fondos económicos, terminaron en 1292 co
incendio e destrucción do convento a mans dos malvados seguidores do
bispo Pedro Yáñez de Nóvoa. Anos máis tarde, en 1308, o Papa
Clemente V obrigou ó bispo á reconstruilo convento pero éste
morreu e foron os seus sucesores os que iniciaron a reconstrucción
no seu actual emprazamento.
O
claustro construíuse entre os anos 1325 ó 1350. O convento tivo
unha importancia considerable na cidade ó contar cun colexio de
Filosofía.
En
xaneiro de 1472, tras 40 días de asedio á catedral á cargo do
malvado Conde de Benavente contra o Conde de Lemos, a catedral queda
en tan mal estado que sen obrigados a dar misa no Convento de San
Francisco.
Durante
unha época, o claustro estivo decorado por varios cadros, sendo o
seu autor, o pintor Juan Antonio de Bouzas, realizados para o
Convento de San Francisco por encargdo do Bispo de Ourense Fr. Damián
Cornejo en 1704 e reflexando diversas pasaxes que conforman o ciclo
da vida de San Francisco. Actualmente estas obras forman parte dos
fondos do Museo Arqueolóxico de Ourense.
Sufríu
desfalcos por mor da invasión das tropas francesas e o terrible
incendio acaecido a noite do 3 de febrero de 1813 polo que houbo que
reedificalo todo.
En
1822 os frades franciscanos doan unha parcela na parte traseira para
construír o cemiterio municipal de San Francisco. En
outubro de 1855 converteuse en hospital temporal para tratar a
epidemia de cólera que arrasou Ourense. A capela da Orde Terceira,
próxima ó claustro, converteuse en depósito de cadáveres.
No
século XIX sufriu os efectos da desamortización de Mendizábal (os
roubos producidos despois da saída dos frades foron numerosos) e
despois estivo ocupado polo exército desde 1843 ata o 10 de maio de
1993, (acollendo ó Cuartel de Infantería Zamora nº 8 El Fiel)
O
conxunto foi declarado monumento histórico artístico en 1923.
O
27 de xuño de 2013 abriuse ó público despois de moitos anos de
espera.
Comentaras que argallabas algunha obra acerca do
claustro. Podes adiantarnos algo?
Hai
dous proxectos. O primeiro, moi sinxelo trátase dunha guía de
interpretación sobre os capiteis cunha linguaxe amena e sinxela.
O segundo proxecto que é o máis completo e fascinante, trátase dunha
novela basada no claustro no que se mesturan a oculta historia deste
entorno coa realidade máis actual. Sen revelar moita cousa direi que
aparecen a Inquisición, cabaleiros perversos, monxes bondadosos,
políticos corruptos, tesouros ocultos... unha interesante aventura
na que o pasado e o presente están moi relacionados. Creo que os
lectores quedarán encantados con este entretemento e sobre todo que
teñan interese e curiosidade por visitalo claustro, sitio central da
novela e un gran descoñecido para moita xente.
Continuará...
Fotos cedidas por Alberto Novoa, Claustroman.
No hay comentarios:
Publicar un comentario